NRC Handelsblad, vrijdag 3 januari 2014
In een plant die in traditionele Chinese middeltjes tegen hart- en nierziekte wordt gebruikt, is een sterke ontstekingsremmende stof gevonden. Het molecuul tanshinone IIA kwam als beste uit een test van enkele duizenden stoffen. Het dempt ontstekingen door een bepaald type afweercellen te verjagen van de plek van de ontsteking. Vervolgens plegen die afweercellen ‘zelfmoord’; ze sterven de geprogrammeerde celdood (apoptose). De ontsteking geneest daardoor snel.
Tanshinone IIA zit in de wortels van rode salie (Salvia miltiorrhiza). Mogelijk staat het nu ook aan de basis van een nieuw middel tegen chronische ontstekingen, concluderen onderzoekers van de universiteit van Sheffield (Science Translational Medicine, 26 februari).
Ontsteking is de natuurlijke reactie op weefselschade die ontstaat door een infectie of een verwonding. De ontstekingsreactie ruimt micro-organismen en dood weefsel op en stimuleert het herstel. Neutrofiele granulocyten, kortweg neutrofielen, spelen er een hoofdrol bij. Deze witte bloedcellen zijn vaak als eerste ter plaatse bij een infectie. Daar scheiden ze eiwitsplitsende enzymen en zuurstofradicalen af die indringers en beschadigde cellen vernietigen. Die stoffen tasten echter ook gezonde cellen aan. De ontstekingsreactie moet daarom stoppen als hij niet meer nodig is. De neutrofielen gaan dan in apoptose of trekken zich terug in de bloedbaan.
Bij een chronische ontsteking gebeurt dit niet en hopen de neutrofielen zich op. Daarom werd er gezocht naar middelen die een overmaat aan neutrofielen verwijderen zonder hun vermogen om infecties te bestrijden aan te tasten. De onderzoekers screenden duizenden stoffen in een testsysteem van genetisch veranderde zebravislarven.
Huup Dassen